Stap 1: ontdek wat jij waardevol vindt in het leven
Doe één oefening naar keuze uit de onderstaande drie oefeningen of doe ze alle drie om zicht te krijgen op wat jij nu echt belangrijk vind in het leven.
Vul dan je waarden in op het invulblad: ‘Neem je leven in eigen handen’.
leven vanuit waarden of doelen?
Je kan direct de koe bij de horens vatten en één van de dingen uitkiezen die jouw leven waardevol maken en daar werk van maken via de oefening hierboven: ‘Waarde in je leven brengen’. De innerlijke obstakels die je hierbij tegenkomt vul je ook in op je blad ‘Neem je leven in eigen handen’. Hier gaan we later verder mee aan de slag!
Een doel = een tussenstation dat je kan afstrepen als ze bereikt zijn.
Een waarde = zoals een kompas die een richting aangeeft. Ze gaan over hoe we willen zijn als mens, hoe we in het leven staan: rechtvaardig, aangenaam, geïnteresseerd, …
Vaak hollen we onszelf voorbij om al onze targets te halen. En in tussentijd vergeten we dat ons leven aan ons voorbijgaat.
De mensen vroegen aan de wijze…
“Vertel ons over het leven”
De wijze zette een glazen pot op een tafel en nam een twaalftal stenen die hij zorgvuldig in een pot legde.
Toen deze gevuld was, vroeg hij aan de mensen: “Is deze pot vol?”.
“Ja, hij is vol.”, antwoordden de mensen.
Nu nam de wijze een pot met kleine kiezelsteentjes. Zorgvuldig goot hij ze over de grote stenen door tot op de bodem van de glazen pot. Opnieuw vroeg hij aan de mensen: “Is deze pot vol?”.
“Ja”, zegden de mensen, “nu is de pot vol.”.
Daarop nam de wijze een zakje met heel fijn zand, dat hij aandachtig in de grote glazen pot goot.
Het zand vulde de plaats tussen de grote stenen en de kiezelsteentjes. De wijze vroeg nog maar eens:
“Is deze pot vol?”
Deze keer schudden de mensen het hoofd, zonder twijfel en eensgezind.
“Goed” zei de wijze, en hij nam een kruikje met water en vulde de pot tot aan de rand.
Daarop keek hij de mensen aan en vroeg: “Welke grote waarheid toont dit experiment ons aan?”
De moedigste onder de toehoorders antwoordde:
“Het toont aan dat het leven nooit zo gevuld is als we wel denken en dat er, als we echt willen er altijd nog wel wat bij kan.
“Neen”, antwoordde de wijze “daarover gaat het niet”.
De grote waarheid die in dit experiment schuilt is de volgende.
“Als je niet eerst de grote stenen in de pot doet, krijg je ze er achteraf nooit meer in”.
Het werd stil.
De wijze voegde er aan toe: “Welke zijn de stenen van ons leven?
Zijn dan niet onze familie, onze vrienden, onze gezondheid, onze dromen, onze tot rust komen en onze bezinning, onze spiritualiteit?
Als we meer belang hechten aan futiliteiten, zoals het zand en de kiezelsteentjes, zullen zij alle plaats innemen en blijft er niets meer over voor de belangrijke dingen in het leven.
Daarom mag je nooit vergeten jezelf de vraag te stellen welke de grote stenen van je leven zijn,
Om ze vervolgens als eerste in de pot te leggen.
Stap 2: breng je waarden in je leven in kaart en maak je waardenkompas
Bouw aan je levenskompas met onderstaande oefeningen in zelfonderzoek.
- In oefening 1 ‘de waardenroos van jouw leven‘ onderzoek je welke van je waarden al een goede plek in je leven kregen en welke waarden nog niet.
- Of je kan ook direct de koe bij de horens vatten en direct de belangrijkste waarde voor je uitkiezen die te weinig in je leven aan bod komt en deze omzetten in een directe actie. Ga dan door naar stap 3 en doe de oefening: ‘Waarde in je leven brengen‘.
- In oefening 2 ‘jouw levenskompas‘ kan je uitgebreid stilstaan bij welke levensdomeinen nu voor je belangrijk zijn en hoe jij deze waardevol wil invullen.
Stap 3: Live your life!
Je zou bij het uitbouwen van een waardevol leven wel wat innerlijke demoontjes kunnen tegenkomen. Probeer het eens met een waarde te kiezen die je in actie brengt in onderstaande oefening ‘een waarde in actie brengen‘. In de oefening ‘twee kanten aan de medaille‘ breng je ook je demoontjes verder in kaart.
De innerlijke obstakels die je hierbij tegenkomt vul je ook in op je blad ‘Neem je leven in eigen handen’: in de tekstballonnetjes van je monstertjes of demoontjes. Hier gaan we later verder mee aan de slag!
Vul je ‘Neem je leven in eigen handen’-blad verder aan met je actiestappen en je innerlijke demonen.
Sommige zaken leren we niet in één twee drie. We leren ze met vallen en opstaan. Zo ook met deze oefening om je waarden in actie te brengen. We gaan stapje per stapje.
Stap 4: ontdek jouw innerlijke demonen: aangename kennismaking?!
Wat zijn jouw innerlijke demonen?
Iedereen heeft wel eens last van innerlijke obstakels, zoals nare gedachten of stress. Zeker als je uit je comfortzone komt en wilt leven volgens je waarden. Heb jij al zicht op jouw innerlijke demonen? Vul ze verder aan op het invulblad: ‘Neem je leven in eigen handen’.
Schrijf de gedachten, herinneringen, emoties, neigingen, lichaamssensaties… op die in jouw leven obstakels vormen om je waarden vorm te geven.
Soms is het moeilijk om onze eigen blinde vlekken te zien en hebben we wat hulp nodig. Misschien kan deze wordcloud met de ervaringen van anderen jou helpen. Of beluister onderstaande audio met visualisatie om te zien of je oude bekenden tegenkomt.
Als je het moeilijk vindt om innerlijke demonen te ontdekken, probeer dan eens de zelf-reflectie-oefeningen rond gedachten. Doe doorheen je dag af en toe een adempauze om je bewust te worden van die lastige gedachten en emoties die doorheen je dag met je meewandelen. Of tijdens een meditatie zoals de ademfocus of een meditatie op gedachten en gevoelens, leer je soms ook je innerlijke demonen beter kennen.
Stap 5: wat zijn jouw automatische reactiepatronen, of jouw ongezonde copingsstrategieën ?
Welk effect hebben deze demonen op je? Hoe ga jij met deze demonen om?
Reeds eerder onderzocht je misschien je automatische piloot. We gaan hier nog even op verder en zien wat onze strategieën zijn om met innerlijke obstakels, zoals moeilijke gedachten of emoties om te gaan:
Wat zijn jouw uitgeprobeerde tactieken om met moeilijke gedachten of emoties om te gaan?
- afleiding zoeken
- situaties vermijden
- onderdrukken
- argumenteren met je eigen gedachten (en in eindeloze innerlijke gevechten terechtkomen)
- verdoven: alcohol, veel slapen, medicatie
- zelfkritiek: “Mislukkeling!”, “Je kan er niets van!”, “Een beetje positiever alstublief!”
- doen alsof je gelukkig bent, terwijl je eigenlijk met iets zit dat aandacht verdient,…
- jezelf op je kop geven omdat je ‘foute’ gedachten hebt
- thuis blijven, omdat je mensen niet vertrouwt of omdat je sociaal angstig bent
Tip ! Soms is het moeilijk om onze eigen blinde vlekken te zien en hebben we wat hulp nodig. Bij deze oefeningen kan het helpen om een coachingsgesprek bij mij aan te vragen.
Hoe hebben jouw strategieën om met je innerlijke monsters om te gaan geholpen? Voor hoe lang? Kan vermijding jou op een manier winst opleveren? Zoals bijvoorbeeld bepaalde moeilijke gevoelens niet te voelen: bvb. schaamte met kwaadheid wegduwen en zo schaamte niet hoeven voelen. Dit filmpje over de ongewenste gast in je leven kan je misschien wat inspiratie geven.
Wat is de kostprijs die je voor deze strategieën betaalt in je leven?
Respecteer en eer weerstand, wetende dat het je toelaat om te functioneren in het leven. Maar stel jezelf ook de vraag: “Hoe veroorzaak ik hiermee verder onnodig lijden bij mezelf?”. Vb als ik mij schaam omwille van mijn uiterlijk en hiervoor feestjes vermijd, dan betaal ik daarvoor met vereenzaming.
Audio: de emotie-omweg – 9 min
Wil je nog even stilstaan bij hoe jij in je leven met je demonen omgaat en jouw strategieën ontdekken?
Vul jouw strategieën aan op je invulblad: ‘Neem je leven in eigen handen’.
Wat nu? Is er dan nog hoop? Creatief hopeloos!
Hou zou je leven er uit zien als je deze techniek nog 20 jaar toepast? Is dit voor jou waardevol leven?
Onze innerlijke ervaringen hebben we nu eenmaal niet onder controle. Als je angstig bent, dan gaat je hartslag omhoog, daar heb je geen controle over. Of als je je verdriet niet wilt toelaten, maar het stiekem op de achtergrond toch je energie ligt weg te zuigen… Ook gedachten hebben we niet onder controle, zoals je in deze oefening al doende kan ondervinden.
Iedereen kent wel de stripverhalen waar de held in drijfzand terechtkomt. Wat moet je dan doen om jezelf te bevrijden? Als je gaat spartelen, dan kom je sneller in de rats. De beste strategie om jezelf te bevrijden is rustig blijven en niet bewegen, ook al vertelt elk instinct in je lichaam jou om wel te vechten.
Dit noemen we nu creatieve hopeloosheid! Alle hoop opgeven om van vervelende gedachten of emoties af te geraken en onze strategieën die we tot nu toe uitprobeerden aan de kant zetten. Om dan werkelijk de confrontatie met deze moeilijke gedachten en emoties aan te gaan en ermee aan de slag te gaan. We gaan op zoek naar een manier om ze toe te laten, zonder dat ze ons nog meer hinderen, overspoelen, stiekem onze energie wegzuigen,…
Laten we eens zien hoe de kwaliteiten van mindfulness en heartfulness je kunnen helpen om te leven met minder vechten, weerstand of vermijding. Hoe kunnen ze verlichting brengen in je leven?
Stap 6: je vechtschakelaar uitzetten met mindfulness, acceptatie en heartfulness
De vechtschakelaar is een essentiële knop die je kan leren gebruiken. Als we ons slecht voelen, schiet die vechtschakelaar namelijk automatisch aan via allerlei automatische reacties. Dit zorgt voor een kettingreactie aan reactiviteit die vaak net nog meer stress veroorzaakt waardoor we ons nog slechter gaan voelen, zoals dit filmpje zo mooi illustreert.
Dus als we ons leven terug in eigen handen willen nemen en willen leven volgens wat we zelf waardevol vinden, dan kan het wel eens zijn dat er innerlijke monstertjes op onze levensweg stappen die ons angst aanjagen over onze gekozen richting! Hier hebben we een keuze. Ga je er tegen vechten, je energie hierin verliezen en de zaken nog erger maken? Of ga je ze toelaten er te zijn en toch je weg gewoon verderzetten?
Via onze pogingen om van lijden af te geraken, creëren we er net extra lijden bij. Hoe minder we strijden tegen onze innerlijke ervaringen, hoe minder lijden van het lijden we ervaren. Het is een beetje zoals in drijfzand terechtkomen. Als je blijft vechten om er uit te geraken, hoe sneller je naar onderen gezogen wordt.
Met mindfulness leren we te blijven bij datgene wat er is, zonder ertegen te vechten.
Als je de vechtschakelaar uitzet, dan kunnen je ervaringen vrij bewegen, ze worden niet gefixeerd. Alles is voortdurend in verandering, ook onaangename emoties en gedachten. Laat ze komen, erken ze als ze er zijn (zonder ertegen te vechten) en laat ze dan ook weer gaan. Met mindfulness gaan we onszelf bijvoorbeeld niet op andere gedachten brengen door positieve gedachten in de plaats van onze negatieve gedachten te stellen. We gaan net leren om onze gedachten waar te nemen. Gedachten waarnemen is niet hetzelfde als er midden in zitten en ze uitdenken.
Soms gaan mensen mindfulness misbruiken om hun nare gedachten of emoties tot rust te laten komen. En het klopt, als we mindfulnessoefeningen doen, gaat de storm in onze geest of ons hart soms liggen en worden we rustiger. Maar de uiteindelijke bedoeling van mindfulness is om ons bewust te leren zijn van datgene wat er is, ook onze stress en onaangename ervaringen. En als dat nare gedachten en emoties zijn, dan kunnen we hier ook met mindfulness leren bij te zijn, zonder dat we er volledig in meegezogen worden. Alleen dan kunnen we er uit leren! En alleen dan kunnen we ook ten volle leven en proeven van de fijne momenten. Dit is full-catastrophy living!
Met heartfulness gaan we, net zoals bij mindfulness, bij nare ervaringen, gedachten en emoties leren aanwezig zijn met een extra dosis mededogen of liefdevolle vriendelijkheid voor onszelf. Daarnaast gaan we via heartfulness ook bewust zaadjes van positieve emoties zaaien, voeden en cultiveren. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat hierdoor de negatieve emoties van zelf minder worden én dat we beter met negatieve emoties kunnen omgaan als die zich voordoen.
Hoe kan mindfulness en heartfulness je vergezellen op je levenspad? Door deze vaardigheden in te zetten in het omgaan met je innerlijke demonen, verliezen ze de controle over je. Ze blijven je mee vergezellen op je pad, maar zitten in je valiesje en niet langer achter het stuur van je leven. In plaats van je aandacht te besteden aan het vechten met je demonen, laat je ze mindful toe en laat je ze terzelfdertijd ook los. Zo kan je al je aandacht besteden aan je leven uitbouwen volgens jouw waarden, zonder gevangen te zitten in je comfortzone.